Twój los zależy od Twoich nawyków


Szczególnie ważnym okresem rozwoju człowieka w kontekście diety jest okres 2-3 pierwszych lat oraz okres dojrzewania. Znaczny wzrost i rozwój w okresie dojrzewania zwiększa zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze, szczególnie białko w porównywaniu do okresu dzieciństwa.

Zmiany wielkości i kształtu ciała dziewcząt mogą wpływać na negatywny odbiór wizerunku swojego ciała oraz rozwój zaburzeń odżywiania. Szczególnie dziewczynki mogą być nastawione na zachowania żywieniowe mające na celu utratę masy ciała, w tym stosowanie alternatywnych diet odchudzających promowanych w mediach.

Młodzi ludzie mają chęć dostosowania się do grup rówieśniczych, co może przekładać się również na zachowania żywieniowe. Takie wybory mogą być wykorzystywane przez młodzież jako sposób wyrażenia swojej niezależności od rodziców. Stąd też w tym wieku preferowane są posiłki typu fast-food zamiast posiłku w domu. W wieku 15-17 lat znaczenie grup rówieśniczych rośnie, a ich wpływ na wybory żywieniowe jest najwyższy. W wieku 18-21 lat zmniejsza się wpływ grup rówieśniczych, a zwiększa się świadomość na temat tego jak wybory żywieniowe mogą wpływać na długotrwały stan zdrowia, co zwiększa skuteczność edukacji żywieniowej.

Okres dojrzewania to okres zmian biologicznych, psychospołecznych oraz poznawczych, dlatego też interwencje żywieniowe należy dostosować zarówno do etapu rozwoju, jak i potrzeb żywieniowych.

Kluczowe zachowania oraz zalecenia dla dzieci i młodzieży to jedzenie śniadań, regularne spożycie warzyw oraz owoców, spożycie produktów mlecznych, produktów pełnoziarnistych, ryb, a unikanie takich produktów jak słodzone napoje gazowane, słodycze czy fast-foody.

Gorszą jakość diety można zauważyć u młodzieży w porównaniu do dzieci. Niezależnie od wieku oraz płci prawidłowe i nieprawidłowe nawyki żywieniowe występują razem, np. osoby, które nie jedzą śniadań, częściej również nie jadają regularnie warzyw i owoców, ryb lub produktów pełnoziarnistych.

W Polsce typowe śniadanie obejmuje pieczywo, płatki zbożowe, nabiał, produkty mięsne, warzywa i owoce. Pominięcie tego posiłku zubaża dietę o produkty będące źródłem wartościowych składników odżywczych i mineralnych.

WHO zaleca spożycie co najmniej 400 gramów warzyw i owoców dziennie, jednak badania wykazują, że większość nastolatków nie spełnia tego zalecenia. Obserwuje się spadek spożycia warzyw i owoców wraz z wiekiem.

Spożywanie ryb, szczególnie regularne spożywanie ryb tłustych niesie za sobą pozytywne skutki zdrowotne; zmniejsza ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca i udaru niedokrwiennego mózgu. Młodzież spożywająca ryby osiąga lepsze wyniki w szkole.

Budowanie prawidłowych nawyków żywieniowych jest kluczowe od najmłodszych lat. Dzieci obserwują swoich rodziców, opiekunów oraz rodzeństwo utrwalając zachowania żywieniowe wyniesione z domu. Ważne jest w momencie kiedy decydujemy się na zmianę dotychczasowego sposobu odżywiania się, aby nie zmieniać diety swojej, męża czy dziecka, a wprowadzić zasady racjonalnego odżywiania się całej rodziny.